Umhverfi

Alcoa Fjarðaál vinnur að því að lág­marka neikvæð umhverfisáhrif af starfseminni með markvissum aðgerðum og setur sér metnaðarfull innri markmið í umhverfismálum á ári hverju. Fyrirtækið hefur frá því að álverið hóf rekstur staðið fyrir yfirgripsmikilli umhverfisvöktun í Reyðarfirði í samræmi við vöktunaráætlun sem er samþykkt af Umhverfisstofnun. Niðurstöður eru birtar árlega í ársskýrslu sem er aðgengileg á heimasíðum Alcoa Fjarðaáls og Umhverfisstofnunar. Tilgangur umhverfisvöktunarinnar er að meta áhrif starfsemi álversins á umhverfið í nágrenni þess. Helsta uppspretta mengandi efna frá fram­leiðslunni í lofti er útblástur frá kerskála. Sá útblástur fer annars vegar upp um rjáfur skálanna og er hins vegar sogaður burt frá kerum og leiddur um þurrhreinsivirki eins og lýst er í kafla 6.1 um framleiðsluferli. 

Grænt bókhald
Lykiltölur varðandi framleiðslu, hráefnis- og auðlindanotkun koma fram í kafla 7.2. sem er tafla yfir Grænt bókhald. Töfluna má sjá á bls. 20. 

Hráefnis- og auðlindanotkun
Framleiðsla áls árið 2021 var 317.869 tonn sem er lækkun um tæp 17 þúsund tonn milli ára. Þetta er minnsta ársframleiðsla fyrirtækisins síðan það komst í fullan rekstur sem var m.a. vegna aukins fjölda kera sem fóru í endurfóðrun á árinu og því færri ker í rekstri en í venjulegu ári. 
‍
Heildar rafmagnsnotkun á hvert framleitt tonn af áli var 14.523 kWst sem er svipuð raforkunotkun á hverja framleiðslueiningu milli ára. Ristími¹ lækkaði milli ára með auknum stöðugleika og mun færri kerlekum en árið á undan. Þar af leiðandi var lækkun á losun PFC efna frá starfseminni. Losun CO₂ lækkaði einnig milli ára enda var minni framleiðsla og þess vegna minni notkun kolefnisskauta. Notkun álflúoríðs dróst saman um 876 tonn milli ára vegna minni framleiðslu. Heildar flúorlosun á hvert framleitt tonn af áli var áþekk milli ára og innan ársmeðaltals starfsleyfis.
‍
Árið 2021 var hafist handa við stórt orkusparnaðarverkefni hjá Alcoa Fjarðáli sem felur í sér að skipta út flúorljósum í verksmiðjunni fyrir Led-ljós. Búið er að skipta út ljósum í stórum hluta kerskálans og verður haldið áfram með verkefnið þangað til öllum ljósum hefur verið skipt út. Nýja lýsingin bætir mjög vinnuumhverfi starfsfólks samhliða því að vera orku- og viðhaldssparandi.
‍
Flúor í grasi er mældur yfir sumartímann og voru þær mælingar yfir viðmiðunarmörkum vöktunaráælunar sem rakið er til sérstakra veðurskilyrða í Reyðarfirði sumarið 2021, sjá nánar í kafla 7.5. Fylgst var með HF styrk í andrúmslofti á vöktunarstöðvunum líkt og fyrri ár.
‍
Árið 2021 var krefjandi hvað rekstur kerlínunnar varðaði en skipt var út meira en þriðjungi keranna. Svo mikil endurfóðrun kera á einu ári þekkist ekki nema þegar verið er að ræsa nýtt álver svo verkefnið var gífurlega umfangsmikið. En með þessu metnaðarfulla verkefni voru tekin skref í átt að auknum stöðugleika og er reiknað með að ná jafnvægi í framleiðslu árið 2022 með fleiri kerum í rekstri en árin á undan. Samtals voru endurfóðraðar 119 kerskeljar í kersmiðju Fjarðaáls sem rekin er af verktökum. Alls voru notuð um 2.380 bakskaut til þess að fóðra skeljarnar. Líkt og árin á undan var notaður umhverfisvænni þjöppusalli en áður hefur verið gert í endurfóðrunarferlinu, samtals um 817 tonn. 
‍
Allt kælivatn frá iðnaðarferlum er hreinsað í vatns­hreinsivirki og endur­nýtt í steypu­skála, en vatns­notkun Fjarðaáls er með því lægsta sem þekkist innan Alcoa samstæðunnar. Vatnsnotkun minnkaði á milli ára og var ferskvatnsnotkun um 88.140 m³ . Þar af nýttu hleifasteypuvél og HDC lárétta steypuvélin í steypuskála Fjarðaáls um 56.800 m³. Á hverjum sólarhring eru 3.500 rúmmetrar af vatni hreinsað í vatnshreinsivirki Fjarðaáls og endurnýtt í steypuskálanum. Þar af fóru 16.160 m³ af vatninu í gegnum eimara árið 2021. Meðaltals uppgufun frá steypuvélum er 140 m³ á sólarhring sem er um 40% uppgufun af rúmmáli kerfisins. Engu kælivatni frá iðnaðar­ferlum er veitt í frárennsli. Jafnframt er hluti varmans sem myndast frá kæli­vatni nýttur til húshitunar og snjóbræðslu á lóðinni.
‍
Samanlögð notkun jarðefnaeldsneytis á farartæki minnkaði frá fyrra ári um 8.309 L. Notkun á dísilolíu lækkaði úr 451.605 L í 444.469 L á milli áranna 2020 og 2021. Notkun á bensíni lækk­aði úr 14.250 L í 13.077 L milli ára. Saman­lagt var minni notkun jarð­efnaeldsneytis á farar­tækjum og samsvarar það lækkun á losun um 22 tonn CO₂ ígilda. Þegar aksturs­tímar ársins 2021 voru bornir saman við árið 2020 kom í ljós að aksturs­tími vinnu­tækja á álvers­lóð jókst um 7.230 klukku­stundir. 
‍
Própan er notað til forhitunar á búnaði í steypuskála, m.a. mótum á hleifasteypuvél. Notkun própans lækkaði milli ára eða um 30.000 L en skýringin á því er að árið 2020 voru stórir ofnar í steypuskála endurfóðraðir og nota þurfti mikið gas til að forhita þá en ekkert slíkt verkefni var framkvæmt árið 2021. Heildarnotkunin nemur minni losun sem samsvarar um 44 tonnum CO₂ ígilda. 

Úrgangsmál
Alcoa Fjarðaál hefur þá sýn að hægt sé að endurnýta eða endurvinna allan úrgang og að urðun sé síðasti kostur. Fyrirtækið leggur áherslu á að leita leiða til að koma úrgangi og spilliefnum frá framleiðslu til endurvinnslu. Flokkun á upprunastað er undirstaða þess að hægt er að koma stærstum hluta úrgangs til endurvinnslu frá fyrir­tækinu. Þar að auki er stöðugt leitað tækifæra til lágmörkunar til að koma í veg fyrir myndun úrgangs. Heildarmagn úrgangs á árinu 2021 var 68.576 tonn sem er aukning um 12% milli ára og skýrist helst af aukinni endurfóðrun kera. Samtals voru 82% endurunnin og 0,3% send til brennslu innanlands. Alls fóru 12.128 tonn af úrgangi til urðunar, eða tæp 17,7% af heildinni. Þetta er hækkun um 5,8% á milli ára og munar þar mestu um aukið magn kerbrota sem voru send til urðunar. Frá árinu 2019 hefur ekki lengur verið unnt að senda kerbrot í endurvinnslu og því fer endurvinnsluhlutfallið lækkandi. Þá er einnig urðaður sellulósi, sem er lífrænn úrgangur frá vatnshreinsivirki en hann er mjög lítið magn af heildinni sem fer til urðunar. Áfram verður leitað leiða til þess að lágmarka urðun og koma kerbrotum og sellulósa í nýtingarferli.

Alcoa Fjarðaál hefur þá sýn að hægt sé að endurnýta eða endurvinna allan úrgang og að urðun sé síðasti kostur. 

Mestur hluti, eða um 97% úrgangs verður til vegna framleiðslunnar og um 3% frá almennum rekstri. Á mynd 8 má sjá hlutfall úrgangs og spilliefna, annars vegar frá framleiðslunni og hins vegar frá almennum rekstri. Einnig sést hlutfallslegt magn úrgangs sem fór til urðunar af heildarmagni. Hreinsaðar forskautaleifar eru um 78% af heildarmagni þess úrgangs sem er sendur til endurvinnslu. Þær eru endurunnar í Mosjøen í Noregi og notaðar í ný forskaut og voru 23% af heildarmagni innfluttra forskauta.